1. ÇOCUKLARA UYGUN KOSTÜM VE AKSESUARLAR

Kostüm, insanların rahatlamalarını sağlamak, eğlendirmek, canlandıracağı karaktere bürünmelerini sağlamak amacıyla hazırlanan ve daha çok gösterilerde kullanılan giysilere denir. Kostüm gösteri dünyasında giyilen kıyafetlerin genel adıdır. Farklı giysiler ve aksesuarlar, özellikle de yetişkinlere ait kostümler çocukların her zaman ilgisini çekmiştir.

Çocukların günlük oyunlarında, drama çalışmalarında, evcilik oyunlarında kostüm ve aksesuarlar oldukça ilgi çekici ve yararlı olmaktadır. Kostüm hazırlayabilmek için öncelikle tasarlanan kostümün çeşitli kaynaklardan orijinal yapısı araştırılarak kostüm hakkında bilgi ve doküman toplama aşaması tamamlanır.

Bu aşamadan sonra aslına uygun olarak çizimine geçilir. Çizimlerin tamamlanmasından sonra hazırlanacak kostüm, kim tarafından kullanılacağı belirlenerek o ölçülere uygun olarak hazırlanır. Bütün bu hazırlıkları başarı ile tamamlayabilmek için konu ile ilgili araştırma yapma ve o döneme ait kostümün tasarlanmasında yardımcı olabilecek uzman kişilerden ( stilist, modelist, terzi ) yardım almak gereklidir.

Hazırlanmış olan kostümlere uygun aksesuar hazırlamak da önemli bir ayrıntıdır. Çünkü bu kostümün doğru tanımlanmasında ve dikkat çekmesinde önemlidir. Ayakkabı, kemer, değişik türde peruklar, çeşitli başlıklar, eldiven, takılar ve maskeler aksesuar örneklerinden bazılarıdır. Kostümün tamamlayıcıları ve yardımcılarıdır aksesuarlar. Kostüm ve aksesuarlar tiyatro dans, opera, bale gibi sanat dallarında önemli bir unsur olduğu gibi dramatizasyon oyunlarının da önemli araçlarıdır. Kostüm ve aksesuarların çeşitliliği çocukların heyecanlarının artmasını sağlar Kostümlere uygun aksesuar seçiminde, moda ve sanat dergilerinden, hikâye kitaplarından, iletişim araçlarından, sergi, defile ve fuarlardan yararlanılabilir.

Kostüm ve Aksesuarlar kullanılarak yapılan dramatik etkinliklerin, çocuğun gelişim alanlarına sağladığı katkılar vardır. Bunlar;

> Bilişsel gelişim alanına katkıları,

> Dil gelişim alanına katkıları,

> Sosyal gelişime katkıları,

> Duygusal gelişime katkıları,

> Bedensel ve psiko-motor gelişime katkıları olarak sınıflandırılabilir.

Bilişsel Gelişim Alanlarına Katkıları

> Çocuğun yaratıcılığını geliştirir.

> Yeteneklerini fark edip açığa vurmasını sağlar.

> Eleştirel bakış açısı kazandırır.

> Dikkatini belli bir konu üzerinde yoğunlaştırmasına yardımcı olur.

> Zihinsel kapasitesinin gelişmesini destekler.

Dil Gelişim Alanına Katkıları

> İletişim becerilerini geliştirir.

> Düşüncelerini ifade etme becerisini geliştirir.

> Duygu ve düşüncelerini olay sırası bütünlüğü içinde ifade edebilme becerisini geliştirir.

> Toplulukta dinleme ve konuşma becerisini geliştirir.

Sosyal Gelişime Katkıları

> Etkinlik içinde rol alma ve rol oynama becerisi gelişir.

> Grup içinde paylaşma, iletişim kurma, yardımlaşma becerisi kazanır.

> Empati kurma becerisi gelişir.

> Kendine olan güveni ve özsaygısı artar.

> Toplumsal kuralları öğrenir.

Duygusal Gelişime Katkıları

> Farklı duyguları yaşama ve hissetme fırsatı bulur.

> Çaba harcamayı, başladığı işi tamamlamayı ve bundan zevk almayı öğrenir.

> Eğlenip hoş vakit geçirir, neşelenme fırsatı bulur.

> Özgüveni gelişir.

Bedensel ve Psiko-Motor Gelişime Katkıları

> Beden koordinasyonu gelişir.

> Bedenini, yaptığı devinimler ile geliştirir.

> Kostümleri giyip çıkarırken özbakım becerilerini geliştirir.

1.1. Animasyonda Kostümün Tanımı Yeri ve Önemi

Animasyon "canlandırma, canlı, neşe, neşelendirme” demektir. Animasyon gösterileri, en başta göze hitap eden sanat etkinlikleridir. Bu sebeple izleyicilerin anlatılan konuyu ve canlandırılan karakteri kolayca hayal edebilmeleri için kostümlerden faydalanılır.

Kostümsüz animasyon sadece anlatım ile sınırlı kalır. Animasyonlarda ve sahne sanatlarında canlandırmanın ne kadar güçlü ve gerçekçi olması isteniyorsa kostüme ve aksesuarlarına da o kadar önem verilmelidir. Kostüm aynı zamanda animatörün başarısını artıran en önemli motivasyon aracıdır.

Çocuklar kostümler ile farklı yaşamları, ülkeleri ve gelenekleri öğrenirler. Meslekleri tanırlar. Çocukların sosyalleşmesinde ve problemlere çözüm yolu geliştirmelerinde de kostümler oldukça yararlıdır. Okul öncesi eğitim kurumlarında çocuklara uygun kostüm ve aksesuarların bulundurulması da son derece önemlidir. Bu nedenle kostüm ve aksesuarlara uygun bir dolabın ya da köşenin hazırlanması gereklidir. Sadece animatörlerin değil, okul öncesi alanında çalışan eğitimcilerin ve çocuklarında pek çok etkinlikte kullanacakları kostümler hazırlanabilir.

1.2. Kostüm Çeşitleri

Yeryüzünde yaşayan insanların değişik ırklara, milletlere, kültürlere, dini inançlara, örf ve adetlere sahip olduğu bilinen bir gerçektir. Bu sebeple her toplum kendi kültürüne uygun bir giyim tarzı benimsemiştir. Bu tercih edilen giyim tarzı yaşanılan coğrafyanın iklimi ile de doğrudan ilgilidir. Kostüm çeşitleri, yeryüzünün tarihi ve kültürel farklılıkları kadar çok sayıdadır. Kostümleri ana başlıklar ile;

> Palyaço kostümleri,

> Çeşitli ülkelerin kostüm örnekleri,

> Güncel kostümler,

> Tarihi kahramanların kostümleri,

> Masal ve çizgi Film kahramanlarının kostümleri olarak sınıflandırabiliriz.

1.2.1. Palyaço Kostümleri

Palyaço kostümleri, animasyon gösterilerinde kullanılan ve çocukların çok ilgisini çeken kostümlerdendir.  Bu kostümler genelde abartılı olarak hazırlanır. Renk ve desenleri abartılı seçilerek makyajı değişik nitelikte yapılır. Çocuk için eğlenceli ve komik nitelikte olmalıdır. Küçük yaş grubu çocukların bazen korkup çekindiği palyaço kostümleri,  ileri yaşlarda partilerde ve eğlencelerde en çok görmek istedikleri kostüm türü haline dönüşür. Bu kostümlerin çocuklara sevdirilmesinde animatörlerin etkisi de yadsınamaz.

1.2.2. Çeşitli Ülkelerin Kostümleri

Her ülkenin kendi kültürel özelliğine uygun olarak kullandığı giysileri vardır. Bu kostümlerin pek çoğu günümüzde kullanılıyor olmasa da ülkelerin ve toplumların simgesi olduğu için o ülkenin tanıtımında önemli bir ayrıntı olmasından dolayı animasyon gösterilerinde kullanılır.

Kızılderili kostümleri, Eskimo kostümleri, Japon kostümleri, Arap kostümleri, Hintli kostümleri farklı nitelikleri olan kostümlerdendir. Kostümler çocuklara o ülkenin niteliklerini anlatmada da oldukça etkindir. Örneğin Kızılderililer, görünüşleri, yaşam tarzları, çadırları, giysileri, araç gereç ve takıları, müzikleri ile çocukların ilgisini çeken bir toplumdur.

1.2.3. Güncel Kostümler

Güncel kostümler animasyonda canlandırılacak karakterin özelliğine göre hazırlanır. Çocuklara anlatılacak konuya göre bu kostümlerin özellikleri belirlenir. Bu kostümleri hazırlamak için bazen eldeki mevcut giysilerin aksesuarlar ile desteklenmesi yeterli olabilir. Doktor, hemşire, pilot, asker, polis kostümleri, kelebek, ağaç ve çiçek kostümleri veya cansız nesnelerin kostümlerini bu kategoriye alabiliriz.

Güncel kostümlerin hazırlanmasında çocukların katılımları da sağlanabilir. Çocukların hazırladıkları kostümleri daha sonra sergileyecekleri etkinlikte giymeleri onları daha çok motive edecektir. Ayrıca çocukların bu hazırlıklarda yer alması onların yaratıcılıklarını ve hayal güçlerini de olumlu yönde etkileyecektir.

1.2.4. Tarihi Kahramanların Kostümleri

Tarihte önemli işler yapmış olan komutan, devlet adamı, kralların kostümleri yaşadıkları dönemlerde giymiş oldukları giysilerdir. Bu giysilerden bazıları giysiyi giyen kişiler ile özdeşleşmiştir. Örneğin Atatürk’ün askeri giysileri, Osmanlı padişahlarının giysileri, Sezar’ın altın yapraklar ile süslü tacı ve elbisesi, Napolyon’un şapkası gibi.

1.2.5. Masal ve Çizgi Film Kahramanlarının Kostümleri

Masal kahramanları, üzerlerindeki kostümler ile çocuklar için hem daha sevimli hem de daha cazip hale dönüştürülür. Masal kitaplarındaki bazı kahramanlar animasyon ile canlandırılır. Animasyonlar çocukların aynı zamanda hayal dünyalarına da hitap eder. Noel Baba, Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler, Pinokyo, Keloğlan, Batman, Superman çocuklar tarafından daha çok kabul gören masal ve çizgi film kahramanlarıdır. Bu kahramanların giysileri çocuklara sevimli ve cazip görünür. Pek çok çocuk bu kostümlere imrenerek bakar ve sahip olmak ister. Bunda bu kahramanın temsil ettiği rolün de büyük etkisi vardır.

Çocuklar masal ve çizgi film kahramanları ile bazen kendilerini özdeşleştirir ve bu rolün etkinde kalırlar. Batman ya da Superman gibi uçmaya çalışır, Spiderman gibi tırmanmaya çalışır. Bu konuda eğitimciler, çocuğun yaratıcılığını ve sosyalleşmesini zedelemeden ama kendine ve diğer arkadaşlarına da zarar vermeden rolünü yaşamasına imkan vermelidir. Çocuk ilerleyen dönemlerinde bu kahramanların aslında gerçek hayatta var olmadıklarını anlayacak ve gerçek yaşantısıyla örtüştürecektir.

Kaynak: www.megep.meb.gov.tr